Phật Học Vấn Đạo - Giảm thiểu tham dục như thế nào?

Hỏi: Giảm thiểu tham dục như thế nào?

(Câu thảo luận trong lớp Phật Pháp Buđdhadhamma ngày 12-3-2014, Minh Hạnh chuyển biên)

TT Giác Đẳng: Hàng ngày chúng ta nghe được nhiều tin tức nói về những con người vì họ quá tham một cái gì đó mà dẫn đến chỗ ngoại vong, dẫn đến chỗ thân bại danh liệt, dẫn đến chỗ rất là bi đát ở chung cuộc đoạn đời của họ, tại vì họ có quá nhiều sự tham lam. Đó là hình ảnh lớn để chúng ta nghiệm thấy rằng cái tham nếu chúng ta không có hiểu và không kềm chế thì nó dẫn chúng ta đến những cuộc phiêu lưu rất nguy hiểm cho cuộc sống.

Chúng ta cũng có một phạm trù khác để nói về tham, đó là, ở trong cuộc sống này cái gì chúng ta dính mắc, cái gì mà chúng ta bị ràng buộc nhiều thì cái đó là khổ, cho dù đó là tài sản, địa vị, chùa chiền, hay bất cứ điều gì hễ dính mắc thì chúng ta có khổ. Thì đó cũng là phạm trù mà chúng ta có thể suy nghĩ. 

Nhưng mà, có một bài học rất lợi ích liên quan đến sự thực hành là, ở trong kinh dạy rằng tâm tham thì luôn luôn đuổi bắt, ham muốn, truy cầu, thì mình dùng định tâm để làm giảm sự ham muốn sự truy cầu. Định tức là tập trung một chỗ, tập trú vào hiện tại. Nếu đời sống chúng ta lúc nào cũng tham, lúc nào cũng mơ mộng thì chúng ta thường không để tâm vào hiện tại được. Đây là một bi kịch của cuộc sống chúng ta. Có nhiều người suốt cuộc đời đi theo một mục đích gì đó nhưng mà cuối cùng nhìn lại thì thấy rằng ngay cả cái mình có mình cũng không hưởng được.

Nếu qúi vị nào sống tại Hoa Kỳ, thường nghe nói "American Dream - Giấc mơ của người Hoa kỳ". Giấc mơ đó là làm việc thật nhiều, họ có quyền theo đuổi các mục tiêu của họ trong cuộc sống qua sự làm việc siêng năng và tự ý chọn lựa. Một người có thể đặt ra chỉ tiêu cao nhất của họ là đạt được thành công về tài chánh, và vì thế họ nỗ lực để đạt được điều đó theo kiểu cách rất Mỹ bằng khả năng hơn mình. Nhưng mà, rồi vì làm việc nhiều nên không có thì giờ bên nhau, để hiểu nhau, và đưa đến vợ chồng ly dị, sức khỏe thì cạn kiệt. Khi đến tuổi già mình có một số tiền và mình không biết là mình đã đánh mất cái qúi nhất của đời sống đó là gia đình, đó là tuổi xuân, đó là sức khỏe. 

Thì chúng ta nhận ra một sự việc là tham có một phạm trù tương đối là nằm kế bên chúng ta. Chúng ta nhận diện nó và chúng ta hướng tâm về hiện tại. Thí dụ, hôm nay mở cửa sổ ra có mặt trời có nắng đẹp, bước ra bên ngoài mình sống hoà nhập trọn vẹn với hiện tại. Chúng tôi nói chuyện này qúi vị cảm thấy lạ lắm tại vì khi nghe nói bài học ly tham tức là bài học đó mình không được ham muốn cái gì hết, nhưng kỳ thật chúng ta nên nhớ rằng tâm tham là tâm rượt đuổi, tâm đuổi bắt mà tâm tham thường không cho phép chúng ta sống với hiện tại, và chính tâm định giảm thiểu lòng tham, định tức là tập trung vào hiện tại. 

Chúng tôi vẫn thường ngồi xuống tụng vài trang kinh và cảm được lời Phật dạy. Thì thay vì mình ngồi xuống mơ chuyện này mình tính chuyện kia thì mình đặt trọn vẹn tâm tư để tụng một trang kinh với tâm định thì cái đó cũng là một cái đẹp. Do đó bài học về tâm tham là bài học lớn là bài học mà Đức Phật Ngài dạy rằng chính cái ham muốn sanh lo sợ, ham muốn sanh sầu muộn, đó là bài học lớn đối với tất cả hành giả tu tập ./.