Phật Học Vấn Đạo - ngã và mạn là vị sáng tạo chủ ở trong cuộc sống của chúng ta

Hỏi: Ngã và mạn là vị sáng tạo chủ ở trong cuộc sống của chúng ta 

(Câu thảo luận trong lớp Diệu Pháp, Minh Hạnh chuyển biên)

TT Giác Đẳng: Đức Phật Ngài muốn chúng ta vượt lên trên ràng rực của kiếp dân sanh này, những hệ lụy ràng buột chúng ta thấy nó không đơn giản, là những kẻ thù, là những phiền não, là những gì chúng ta chán ghét, ở đó cả một sự thân thiết, chúng ta thân thiết với phiền não, chúng ta thân thiết với cột trói, chúng ta thương yêu những kiết sử, sự thương yêu đó có thể nói rằng không có ngôn từ nào diễn tả. 

Ái và Ngã Mạn đã trở thành một cái gì không thể tách rời được ở đời sống của chúng ta, chúng ta đến từ đó, chúng ta lớn từ đó và chúng ta đã hiện hữu từ đó, như vậy điều đó có thể nói cũng giống như cha, như mẹ, như cõi nguồn của chúng ta, và khi chúng ta cần làm cuộc thay đổi toàn diện, chúng ta đòi hỏi rất nhiều can đảm, chúng ta đòi hỏi sự hùng tâm đại lực để phá vỡ tất cả.

Phá vỡ điều đó như một cuộc cách mạng, cuộc cách mạng trong đó "Giết hai vua Thường và Đoạn kiến ". Rồi thậm chí chúng ta phải nêu rõ đích danh, bên cạnh nhà vua có những ai như hổ tướng chẳng hạn, những điều đó đều là những quan niệm hết sức bất di bất dịch ở trong đời sống của chúng ta. Không ai nghĩ rằng mình lớn lên ở trong một gia đình, lớn lên trong một quốc gia, và lớn lên trong sự quan hệ của xã hội, mà chúng ta có đủ can đảm làm một cuộc cách mạng thay đổi toàn diện như vậy được.

Tuy nhiên, Đức Phật Ngài cho chúng ta biết một bước nhảy từ cuộc sống trầm luân sanh tử sang bến bờ giải thoát thì quả thật chúng ta phải đi một bước rất dài. Đức Phật dạy rằng để có thể thay đổi chúng ta phải làm một cuộc thay đổi toàn diện, kể cả sự phá tan đi những dính mắc những ràng buột, những cuội nguồn, những thằng thúc, những mê đắm, những quan hệ, mà chúng ta nghĩ bất khả phân, bất khả ly ở trong đời sống. Thế nhưng, chúng ta phải làm việc đó.

Dĩ nhiên, chúng ta biết khi Đức Phật đề cập đến thân thiết, thì chúng ta thân thiết với ái dục, với ngã mạn, với vô minh. Vô minh và ái là hai nhân được đề cập đến, chiếm một địa vị không có thể phủ nhận được trong lý duyên khởi. Và hai vị sáng tạo chủ ở trong cuộc sống của chúng ta, sanh ra và đẻ ra chúng ta đó là ái và ngã mạn.