Chuyện Xưa Tích Cũ

NGƯỜI CHẾT TRẢ ƠN

Sơn Nam & Tô Nguyệt Đình

Ở tỉnh Bắc Ninh, một chú thợ khéo léo được vua đòi về Huế để xây cất hoàng thành.

Mới đến Nghệ An, chú thợ nhuốm bệnh mà chết bên sườn núi. Liền theo đó, mối bu lại làm ổ, đùn lên như nấm mộ. Mấy đứa con của chú không hay biết cha mình chết trong trường hợp nào, ngày nào, mồ mả ở đâu để cúng giỗ. Tuy họ được làm quan vinh hiển nhưng trong lòng không nguôi.

Kế bên nấm mộ nọ, có anh nông phu tên là Khá, thấy mộ bỏ hoang, hằng ngày anh tới lui chăm sóc. Hôm nọ, đang cày ruộng thình lình anh gặp một người lạ tới mời đi ăn giỗ. Hỏi ở gần hay ở xa, người nọ đáp: “Cứ đi theo tôi.”

Anh nông phu than rằng mình nghèo quá, không có áo lành lẽ.

Người nọ nói: “Đừng lo, tôi có cái áo này cho anh mượn mặc đỡ.”

Rồi nắm tay anh mà dắt đi về phía đầu làng.

Chập sau, đến nơi cúng giỗ. Anh nông phu nọ hơi ngạc nhiên vì toàn là người lạ. Nhưng đói quá, anh cúi đầu ăn no say rồi ngã lăn ra ngủ.

Người bạn nói: “Mình đi về là vừa.”

Anh nông phu nọ vì chưa tỉnh rượu nên trả lời: -Anh về trước đi. Tôi về sau cũng được. Đường về gần chớ xa xôi gì.

Người bạn nói: -Vậy thì anh trả áo lại cho tôi về trước.

Anh nông phu cởi áo ra trả, rồi nằm ngủ luôn giấc trưa. Chừng tỉnh rượu thì hô hô! Chung quanh toàn là người lạ, cảnh lạ. Người trong nhà cũng ngạc nhiên không biết anh nông phu nọ là ông khách nào. Chừng hỏi han đầu đuôi, họ đoán rằng: “Có lẽ nấm mộ nọ là của cha mình. Bấy lâu nay anh nông phu này có công giữ gìn nên cha mình trả ơn lại, mới mời về đây ăn giỗ.”

Sau đó, họ đền ơn anh nào vàng bạc, lụa là. Từ Bắc Ninh, anh nông phu phải đi bộ sáu ngày đường để về đến quê nhà Nghệ An. Đến nơi vợ con chưng hửng vì hổm rày ngỡ là anh bị cọp bắt chết rồi …