Ngôi Đền Borobudur

Nghệ Thuật và Kiến Trúc Phật Giáo
Ngôi Đền Borobudur

Nguyễn Văn Hoà chuyển ngữ

 

Ngôi đền Borobudur cấu trúc quần thể là một trong những ngôi đền tháp Phật giáo lớn nhất trên thế giới. Có số tuổi không chính xác, nhưng có thể được xây dựng từ cuối thế kỷ thứ 7 và đầu thế kỷ thứ tám AD. ở miền trung đảo Java, Indonesia. Tên Borobudur có gốc từ Vihara Buddha Ur trong tiếng Phạn, có nghĩa là "đền thờ Phật trên ngọn núi". Trong khoảng một thế kỷ rưỡi nó là trung tâm tinh thần của Phật giáo ở Java, sau đó nó đã bị biến mất cho đến khi được khám phá trong thế kỷ thứ mười tám.

Cấu trúc, bao gồm 55.000 mét vuông đá dung nham được dựng lên trên một ngọn đồi ở dạng của một kim tự tháp của sáu tầng hình chữ nhật, ba sân thượng tháp tròn và một trung tâm tháp thượng đỉnh. Toàn bộ cấu trúc này là hình thức của một hoa sen, đóa hoa thiêng liêng của Đức Phật.

Ở mỗi mặt có 92 tôn tượng Phật và 1.460 cảnh trí nổi bậc . Tầng thấp nhất có 160 phù điêu miêu tả nhân quả, và những câu chuyện khác nhau của cuộc đời của Đức Phật, tầng cao nhất không có phù điêu, đồ trang trí nào, nhưng có một ban công, hình vuông với những bức tường quanh: một vòng tròn biểu trưng cho sự không bắt đầu hoặc kết thúc. Tại nơi đây là có 92 tôn tượng Phật, mỗi tôn tượng đặt trong những bảo tháp nhỏ. Mỗi tôn tượng có thủ ấn (mudra) cho biết một trong năm hướng: phía đông, với thủ ấn của trái đất để kêu gọi làm chứng; phía Nam, với thủ ấn của phước lành; phía tây, với thủ ấn của thiền định; phía bắc,thủ ấn của can đảm; và trung tâm với thủ ấn của chuyển Pháp Luân.

Ngoài việc nó là biểu tượng cao qúi của Phật giáo, bảo tháp Borobodur cũng tượng trưng cho hình ảnh của vũ trụ. Nó tượng trưng cho vũ trụ vi tế, được chia thành ba cấp, cấp thứ nhất là thế giới ham muốn của con người thì chịu ảnh hưởng bởi ham muốn tiêu cực; Cấp giữa, là một thế giới trong đó con người đã kiểm soát được những sự đòi hỏi xấu xa; Cấp độ cao nhất , trong đó thế giới của con người không còn giới hạn bởi ham muốn vật chất và sự ham muốn thể xác và hữu lậu của thế gian.

Địa điểm

Khoảng 40 km (25 dặm) về phía tây bắc Yogyakarta, Borobudur nằm trong một khu vực cao giữa hai ngọn núi lửa, núi Sundoro-Sumbing và Merbabu-Merapi, và hai con sông, Progo và Elo. Theo truyền thuyết địa phương, khu vực được gọi là Kedu thường là nơi "thiêng liêng" của người Java và đã được mệnh danh là "khu vườn của Java" do đất đai màu mỡ phát triển nông nghiệp cao. Bên cạnh ngôi đền Borobudur, còn có những ngôi đền Phật giáo và Hindu ở chung quanh khu vực, bao gồm ngôi đền Prambanan. Trong thời gian phục hồi vào năm 1900, nó đã được phát hiện ra rằng ba ngôi đền Phật giáo trong khu vực, Borobudur, Pawon và Mendut, được xếp vào một vị trí đường thẳng. Nó có thể là tình cờ, nhưng các "ngôi đền liên kết là kết hợp với một câu chuyện dân gian địa phương là có một thời gian dài trước đây, đã có một con đường lát gạch từ đền Borobudur đến đền Mendut với những bức tường trên cả hai mặt. Ba ngôi đền (Borobudur-Pawon-Mendut) có kiến trúc tương tự và trang trí bắt nguồn từ thời kỳ đó, cho thấy rằng mối quan hệ nghi lễ giữa ba ngôi đền, để hình thành được một sự đoàn kết thiêng liêng, phải có tồn tại, mặc dù quá trình nghi lễ chưa biết chính xác.

Không giống như các ngôi chùa khác xây dựng trên một mặt phẳng, chùa Borobudur được xây dựng trên một ngọn đồi đá cao 265 m (869 ft) và trên mực nước biển 15 m (49 ft) trên nền của một cái hồ đã cạn. Sự tồn tại của hồ là chủ đề của cuộc thảo luận căng thẳng giữa các nhà khảo cổ học trong thế kỷ 20; Borobudur được cho là đã được xây dựng trên một bờ hồ hay thậm chí thả nổi trên mặt hồ. Năm 1931, một nghệ sĩ Hà Lan và những học giả của đạo Hindu và kiến trúc sư Phật giáo, WOJ Nieuwenkamp, đưa ra một lý thuyết rằng đồng bằng Kedu đã từng là một cái hồ và Borobudur ban đầu được xây như là tượng trưng cho một bông hoa sen nổi trên mặt hồ. Hoa sen được tìm thấy trong Phật giáo hầu như trong tất cả các nghệ thuật, thường được làm nền cho các tượng Phật và nền cho những bảo tháp . Kiến trúc của Borobudur chính nó cho thấy được mô tả như một đóa hoa sen, tư thế của Đức Phật trong ngôi đền Borobudur tượng trưng cho Kinh Pháp Hoa, một bộ kinh quan trọng trong Phật giáo Đại Thừa (một trường phái của Phật giáo lan truyền rộng rãi trong khu vực miền đông Châu Á ). Ba nền tảng tròn trên đỉnh cũng được cho là tượng trưng cho một lá sen. Đó là lý thuyết của ông Nieuwenkamp, tuy nhiên, theo sự tham khảo của nhiều nhà khảo cổ học thì cho rằng môi trường thiên nhiên xung quanh tượng đài là một vùng đất khô.

Mặt khác, các nhà địa chất học, hỗ trợ cho lý thuyết của ông Nieuwenkamp, cũng chỉ ra các trầm tích đất sét được tìm thấy gần trang khu vực. Một nghiên cứu về trầm tích, địa tầng và các mẫu phấn hoa được tiến hành vào năm 2000 hỗ trợ sự tồn tại của một môi trường cái hồ cạn gần đền Borobudur, có xu hướng để xác nhận lý thuyết của ông Nieuwenkamp là đúng. Khu vực hồ biến đổi theo thời gian và sự nghiên cứu cũng chứng minh rằng ngôi đền Borobudur được xây gần bờ hồ vào thế kỷ thứ 13 và 14 thế kỷ. Nguồn năng lượng của giòng sông và các hoạt động của núi lửa tạo nên quan cảnh xung quanh, bao gồm cả hồ. Một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất ở Indonesia, là ngọn núi Mount Merapi, nằm trong vùng lân cận các chấn địa ảnh hưởng trực tiếp đến Borobudur.

Lịch Sử ngôi chùa

Không có biên bản lưu trữ của những người đã xây dựng Borobudur hoặc mục đích của nó. Thời gian xây dựng đã được ước tính bằng cách so sánh giữa các phù điêu chạm khắc trên nền ẩn khuất của ngôi đền và các chữ viết thường được sử dụng trong bản điều lệ của hoàng gia trong các thế kỷ 8 và 9. Ngôi đền Borobudur đã có thể được thành lập khoảng 800 AD. Điều này tương ứng với khoảng thời gian giữa 760 và 830 AD, thời điểm thịnh hành của triều đại Sailendra ở miền Trung Java, dưới ảnh hưởng của Đế chế Srivijayan.. Công trình xây dựng đã được ước tính khoảng 75 năm và được hoàn thành trong thời cai trị của Samaratungga trong 825.

Có sự nhầm lẫn trong việc cai trị giữa Ấn Độ giáo và Phật giáo ở Java vào khoảng thời gian đó. Triều đại của vương quốc Sailendras được biết đến như là người nhiệt thành theo Đức Phật, mặc dù chữ khắc bằng đá được tìm thấy tại Sojomerto cho thấy họ có thể có người theo Ấn giáo. Đó là trong thời gian này nhiều di tích của người Ấn giáo và Phật giáo được xây dựng trên các đồng bằng và miền núi xung quanh đồng bằng Kedu. Các di tích Phật giáo, bao gồm cả ngôi đền Borobudur, được dựng lên vào khoảng thời gian tương tự như các tổng hợp của ngôi đền Hindu Shiva Prambanan. Vào năm 732 AD, vua Shivaite Sanjaya cho phép xây một nơi tôn nghiêm thờ thần Shiva trên ngọn đồi Ukir, chỉ 10 km (6,2 dặm) về phía đông của đền Borobudur.

Công việc xây dựng những ngôi chùa Phật giáo, bao gồm cả đền Borobudur, tại thời điểm đó là có thể bởi vì người kế nhiệm vua Sanjaya, là vua Rakai Panangkaran, đã cho phép những người Phật tử xây dựng ngôi đền này. Trong thực tế, để thể hiện sự tôn trọng của mình, vua Panangkaran cho làng Kalasan thành lập cộng đồng Phật giáo, như được ghi trong Điều lệ Kalasan ngày 778 AD. Điều này đã khiến một số nhà khảo cổ học tin rằng không bao giờ có sự nghiêm trọng liên quan đến cuộc xung đột tôn giáo ở Java như là để cho một vị vua đạo Ấn Giáo bảo trợ việc thành lập di tích Phật giáo;. hoặc cho một vị vua Phật giáo hành động tương tự như vậy. Tuy nhiên, nó có khả năng là có hai đối thủ của triều đại hoàng gia trong Java vào thời gian của Phật giáo là Sailendra và Sanjaya Saivite-trong đó sau chiến thắng đối thủ của họ trong cuộc chiến 856 trên cao nguyên Ratubaka. Sự hỗn loạn này cũng có liên quan đến ngôi đền Lara Jonggrang tại khu Prambanan, mà người ta tin rằng nó được xây dựng bởi các đoàn quân chiến thắng Rakai Pikatan như là để đối lại với các triều đại Sanjaya, nhưng những người khác cho thấy rằng có một không khí chung sống hoà bình, nơi mà Sailendra bao gồm sự tồn tại trong ngôi đền Lara Jonggrang.

Ngôi đền Borobudur bị biến mất trong nhiều thế kỷ dưới lớp tro núi lửa và sự phát triển của rừng rậm. Các lý do vì sao có sự bị bỏ vào quên lãng vẫn là một bí ẩn. Người ta không biết khi nào đền đài có sự hoạt động, các Phật tử đến hành hương cho tới khi nào thì chấm dứt. Vào khoản giữa năm 928 và 1006, các trung tâm quyền lực đã chuyển đến khu vực miền Đông Java và một loạt núi lửa đã hoạt động;. Điều này không phải là nhất định nhưng một số được đề cập đến như là thời kỳ rất có thể là lý do ngôi đền bị rơi vào quên lãng. Soekmono (1976) cũng đề cập đến là có thể vì người dân chuyển đổi sang Hồi giáo vào thế kỷ 15 nên ngôi chùa đã được giải tán.

Di tích này đã không bị lãng quên hoàn toàn, mặc dù câu chuyện dân gian dần dần chuyển từ thời quá khứ vinh quang của nó vào nhiều tín ngưỡng mê tín dị đoan liên kết với sự may mắn và sự đau khổ. Hai biên niên (babad) cổ người Java từ các trường hợp không may mắn đề cập đến thế kỷ 18 của di tích. Theo Babad Tanah Jawi (hoặc lịch sử của Java), các di tích là một yếu tố gây tử vong cho một số phiến quân nổi dậy chống lại vua Mataram vào năm 1709. Các ngọn đồi bị bao vây và quân nổi dậy đã bị đánh bại và bị nhà vua kết án tử hình. Theo trong Mataram Babad (hoặc lịch sử của Vương quốc Mataram), di tích gắn liền với sự bất hạnh của vị thái tử của Vương quốc Hồi giáo Yogyakarta năm 1757. Mặc dù có điều cấm kỵ đối với việc thăm ngôi đền. Ông đã lấy những văn bản chẳng hạn như văn bản viết về các hiệp sĩ người bị bắt nhốt trong cái lồng (bức tượng trong những bảo tháp đục lỗ) ". Khi trở về cung điện của mình, ông lâm bệnh và qua đời một ngày sau đó.

Tiếp theo sau cuộc chiến Java Anh-Hà Lan, Java trở thành thuộc địa của Anh 1811-1816. Vị Thống đốc được đề cử nguyên là phó Thống đốc Thomas Stamford Raffles, người đã có sự quan tâm lớn đến lịch sử của Java. Ông thu thập những cổ vật của người Java và thực hiện các ghi chú thông qua việc liên lạc với người dân địa phương trong chuyến lưu diễn của mình trên toàn đảo. Trên một chuyến đi kiểm tra Semarang năm 1814, ông được thông báo về một tượng đài lớn nằm sâu trong một khu rừng gần làng Bumisegoro. Ông đã không thể chính mình thực hiện cuộc khai phá nên gửi đến một kỹ sư người Hoà Lan là HC Cornelius để điều tra.

Trong hai tháng, kỹ sư Cornelius và 200 dân thợ chặt cây, đốt rừng và đào bỏ đất để lộ ra tượng đài. Do nguy cơ sụp đổ, ông không thể khai quật tất cả quần thể đền đài. Ông báo cáo sự phát hiện của mình đến thống đốc Stamford Raffles bao gồm các bản vẽ khác nhau. Mặc dù sự phát hiện này chỉ được đề cập bởi một vài câu, Thống đốc Stamford Raffles được ghi nhận là người khám phá di tích và đã mang ngôi đền đến sự chú ý của thế giới.

Hartmann, một quản trị viên hành chánh người Hà Lan của vùng Kedu, tiếp tục công việc khai phá của Cornelius và năm 1835 toàn bộ khu đền cuối cùng đã được khai quật. Sự quan tâm của ông trong việc khai phá Borobudur là do cá nhân ông nhiều hơn là chính quyền. Hartmann đã không viết bất kỳ báo cáo về hoạt động của mình;. Nói riêng, câu chuyện cho rằng ông phát hiện ra các bức tượng lớn của Đức Phật trong bảo tháp chính. Năm 1842, Hartmann điều tra các mái vòm chính mặc dù những gì ông phát hiện vẫn chưa được biết như là toà bảo tháp chính còn duy trì thì trống trải. .

Chính phủ người Hà Lan thuộc miền Đông Ấn Độ sau đó ủy quyền cho Wilsen, một quan chức kỹ thuật của Hà Lan, người đã nghiên cứu các di tích và đã thu hút hàng trăm bản phác thảo cứu trợ. J.F.G. Brumund cũng được chỉ định để thực hiện một chương trình nghiên cứu chi tiết của các di tích, hoàn thành vào năm 1859. Chính phủ dự định xuất bản một bài báo dựa trên nghiên cứu bổ sung trong bản vẽ của Brumund và Wilsen, nhưng Brumund từ chối hợp tác. Chính phủ sau đó đưa một học giả, C. Leemans, những người biên soạn một tài liệu chuyên khảo dựa trên Brumund và Wilsen của nguồn. Năm 1873, các chuyên khảo đầu tiên của nghiên cứu chi tiết đền Borobudur được công bố, tiếp theo là bản dịch tiếng Pháp một năm sau đó. Những bức ảnh đầu tiên của di tích đã được thực hiện vào năm 1873 bởi một người thợ chạm khắc Hà Lan-Flemish, Isidore van Kinsbergen.

Sự đánh giá cao của khu vực phát triển từ từ, và ngôi đền phục vụ trong một thời gian chủ yếu là nguồn gốc của những món quà lưu niệm và là nguồn thu nhập cho "những kẻ săn đồ lưu niệm" và kẻ trộm. Năm 1882, viên chánh thanh tra các hiện vật văn hóa đã khuyến cáo rằng Borobudur phải hoàn toàn tháo gỡ ra để di chuyển các phù điêu vào viện bảo tàng vì lý do tình trạng kém an toàn của đền đài. Kết quả là, chính phủ bổ nhiệm Groenveldt, một nhà khảo cổ, để thực hiện một cuộc điều tra kỹ khu vực và để đánh giá tình trạng thực của quần thể; báo cáo của ông thấy rằng những nỗi lo sợ này là phi lý và đề nghị để lại nguyên vẹn.