Điển Hay Tích Lạ

Điển tích Lã vọng câu cá

Covattinhhoa.vn sưu tầm

Điển tích “Câu cá chờ thời” của Khương Thái Công là một câu chuyện về đức tính kiên nhẫn của người làm việc lớn, mặc dù các nhà nghiên cứu lịch sử cũng cho là không có thực.

Đề tài Lã vọng trên dầm trà.

Dù đã ngoài 80 tuổi không tham làm quan vì thấy thời thế thay đổi, nhưng cách sống kiên nhẫn để đợi thời cơ làm nên sự nghiệp lớn của ông khiến cho hậu thế ai cũng phải kính trọng, nể phục. Có thể nói đó là một giai thoại hết sức hào hùng, to lớn.

Nói về Khương Tử Nha thì có rất nhiều điển tích, truyền thuyết khác nhau. Đây là những chuyện kể về ông với một người có tài dụng binh và trị quốc hiếm có vào bậc kỳ tài, được người đời tôn xưng Khương Thái Công đáng tôn kính và trang trọng.

Khương Tử Nha tên thật là Khương Thượng, tự Tử Nha, quê ở Đông Hải, sống vào thế kỷ 12 TCN . Từ đời vua Thuấn đến đời nhà Hạ, tổ tiên của ông ở được phong hầu ở đất Lã nên lấy họ là Lã. Sau đến nhà Thương phong hầu lại cho các tướng lĩnh, đại thần khai quốc nên tổ tiên của ông trở thành thường dân và lấy họ là Khương. Nên dân gian cũng có tên gọi ông là Lã Vọng.

Khương Tử Nha có một thời gian làm quan ở Triều Ca nhưng chán ngán cảnh thời vận triều đình ngày càng suy vi nên bỏ lên núi Côn Lôn học đạo. Khi tuổi đã già ông đến đất Tây Kỳ (Tây Chu sau này) sống ấn dật nơi thác sâu rừng thẳm, núi non cao ngất.

Lúc bấy giờ triều đại Ân Thương đã đến độ suy kiệt, dân chúng lầm than. Trụ Vương là ông vua nỗi tiếng dâm lạc chỉ biết hưởng thụ mà lại bất nhân. Vì say mê nàng Đắc Kỷ, ông ta đã cho xây Tửu Trì và Nhục Lâm để cùng tham thú nhục dục, trai gái thác loạn ở bên trong. Để ngắm tinh tú và muốn sánh ngang với các vị thần tiên lại bắt dân chúng và nô lệ huy động cả vạn người để xây Lộc Đài. Triều thần bấy giờ rất bất mãn với sự bạo ngược, hoang dâm vô độ của Trụ Vương lên tiếng can gián đều bị chịu những hình phạt rất tàn khốc, trong đó có Sái Bồn (Hầm rắn sâu) và Bào Lạc (Ống đồng nung). Các chư hầu lúc đó phò nhà Thương không chịu nỗi với sự tàn bạo, mất nhân tính của của Trụ Vương nên đồng loạt phản kháng.

Trong đó có Tây Bá Hầu Cơ Xương (tức Chu Văn Vương sau này) nhiều lần can gián cũng bị Trụ Vương bắt nhốt ở Dữu Lý và giết luôn cả người con trai của của ông. Chịu nhục phải ăn thịt con của mình để được về nước, Cơ Xương căm hận Trụ Vương nên đứng lên phạt Trụ. Để cũng cố lực lượng, Cơ Xương đã âm thầm chiêu binh mãi mã, đãi ngộ hiền tài, lấy nhân nghĩa trị quốc nên Tây Chu ngày càng lớn mạnh.

Khương Tử Nha đoán được thời vận nhà Thương sắp tàn nên ngày ngày ra câu cá ở bờ sông Vị chờ thời cơ để lập nghiệp lớn. Hơn bao năm ngồi câu cá chờ thời, dân chúng trong vùng cho là ông là kẻ quái nhân khác người, có người lại nói ông là kỳ nhân dị sỹ có chí lớn hơn người. Cơ Xương nghe được tin đồn và sự giới thiệu của tôi thần nên có lòng ngưỡng mộ đã xa giá đến sông Vị được diện kiến thánh nhân.

Đúng như lời đồn, Cơ Xương đến bờ sông Vị thì thấy ông lão tóc bạc phơ phong thái như thần tiên đang ngồi trên thạch bàn ung dung buông cần câu, lúc này Khương Tử Nha đã 80 tuổi. Cơ Xương vội bước đến hạ mình kính thỉnh vị lão ông để hỏi chuyện.

“Dám hỏi vị lão tiều phu tên họ là gì sao lại ngồi đây câu cá phong thái tự tại như vậy ?”

“Lão đến đây câu không phải mong đợi được cá !” Khương Tử Nha ung dung trả lời.

Các bầy tôi của Cơ Xương thấy vậy liền tò mò đến chỗ ông lão xem thử, nắm dây câu thì lưỡi câu thẳng lỳ như lời đồn của mọi người. Bất ngờ với lời đồn đúng như sự thật, nên Cơ Xương càng tỏ ra kính trọng bậc tiền bối và hành lễ.

Tử Nha vẫn ung dung : “Lão phu vẫn có thói quen câu cá bằng lưỡi thẳng không cần mồi, cá không cần phải cắn câu, nhưng đang đợi người có lòng sẽ tự động cắn câu !”.

Lúc này Cơ Xương hiểu được ý nghĩa sâu xa của Tử Nha vội lạy tạ mong được sự phò tá của ông. Khương Tử Nha cười lớn, bỏ cần câu xuống vội vàng đỡ lễ của Cơ Xương tự xưng danh tính :

“Lão phu họ Khương tên Thượng, tự Tử Nha xin bái kiến Hầu gia !”

Cơ Xương liền hỏi Tử Nha về thời thế bây giờ phải làm sao. Tử Nha liền khẳng khái nói thẳng :

“Triều đình nhà Thương đã đến hồi suy tàn. Trụ Vương vô đạo, bất nhân khiến cuộc sống của muôn dân bách tính lầm than, ai oán khắp nơi. Chư hầu các nơi bất mãn nổi dậy khiến cho thiên hạ ngày càng thêm dâu sôi lửa bỏng. Dám hỏi Hầu gia được muôn dân kính trọng sao không tự mình tập hợp các chư hầu đứng lên phạt Trụ, tự lập cơ nghiệp cứu muôn dân khỏi cảnh khổ ?”

Cơ Xương nge được những lời này như bật sáng trong lòng càng quả quyết đứng lên phạt Trụ và đích thân mời Khương Tử Nha ngồi chung xa giá cùng bàn luận chuyện trị quốc.

Về sau với tài an bang trị quốc bình thiên hạ, Khương Tử Nha đã lập nhiều công lao hiển hách trong công cuộc phạt Trụ, lập ra triều đại nhà Chu, và ông được phong hầu ở đất Tề, tức là Tề Thái Công sau này.

(Covattinhhoa.vn sưu tầm)