Chuyện Xưa Tích Cũ - Con cá nược

CON CÁ NƯỢC
Sơn Nam & Tô Nguyệt Đình

Thuở xưa, ở thành phố nọ có người đàn bà gian giảo, sống bằng nghề bắt mối các ghe từ phương xa đến. Lắm người phải sạt nghiệp vì giọng đường mật của bà. Hay tin có chuyến ghe hàng đến, bà lập tức đi tìm chủ ghe. Để tỏ lòng thành thật, bà mời chủ ghe lên nhà ăn cơm cho vui. Tàn buổi cơm bà nói: -Trong nhà tôi còn vài món đồ quý. Là bạn thân thiết, đem ra cho anh xem thử. Món đồ quý giá ấy là một nải chuối và một con rùa đúc bằng vàng ròng. Người chủ ghe khen ngợi, ao ước những món ấy. Bà ta trả lời: -Tôi không thể nào cho người ngoài được. Anh chị chịu phiền. Đêm đó, bà ta lẻn đem nải chuối và con rùa vàng giấu dưới ghe của người khách nọ. Chừng hừng sáng, bà tri hô: -Mấy món đồ quý trong nhà tôi mất hết rồi. Chắc chắn là mấy người dưới ghe này ăn cắp của tôi. Chủ ghe cãi lại. Bà ta mời làng xã tới làm chứng. Hai đàng cam đoan như vầy: “Nếu bà ta khai gian thì tất cả tài sản của bà sẽ bị chủ ghe tịch thâu. Nếu chủ ghe ăn cắp thiệt thì bà ta sung công tất cả ghe hàng nọ, bắt chủ ghe làm tôi tớ.” Sau khi khám xét dưới ghe, chủ ghe chưng hửng vì mình không ăn cắp mà cớ sao mấy món đồ nằm trong ghe mình. Biết mình mắc mưu bà nọ, chủ ghe đành chịu cảnh phá sản. Anh chủ ghe vô cùng tức giận. Sau khi suy nghĩ kỹ, bèn gởi thơ lén cho người vợ rằng: “Anh bây giờ nghèo nàn, bị làm tôi tớ cho người ta. Mình phải sắm chiếc ghe khác, chở đầy hàng hóa, trương buồm tới đây làm như vầy, như vầy …” Nhận được bức thơ, người vợ làm đúng lời, sắm ghe chở hàng đem theo một người thợ bạc có mang sẵn ống bể, than, lò. Anh thợ này giả dạng là bạn chèo ghe. Chừng đến chợ, bà “đầu nậu.”gian tham ăn quen thói cũ, xuống ghe làm giá rồi mời khách lên nhà ăn cơm, đem con rùa và nải chuối bằng vàng ra khoe khoang. Đêm đến, bà ta cho người đem hai món đồ quý giá đó giấu dưới ghe của khách. Nhưng chủ ghe đã hay trước, giả đò không hay biết. Chờ bà ta lên bờ, dưới này anh thợ bạc nghề, thổi ống bể lên, nấu chảy nải chuối và con rùa lại thành vàng nén. Xong xuôi anh này thảy đồ nghề xuống biển để phi tang. Sáng hôm sau, bà “đầu nậu.”tri hô, mời bà chủ ghe lại cam kết, đặt ra mấy điều kiện như trước. Chừng làng xã khám xét dưới ghe thì ô hô! Tuyệt nhiên không thấy nải chuối và con rùa nọ. Bà đầu nậu thua cuộc, phải đi theo làm đầy tớ cho bà chủ ghe, tất cả tài sản đều bị tịch thâu chở đi. Người vợ vô cùng mừng rỡ, được tái hiệp với chồng. Dọc đường, bà đầu nậu nọ tức mình vì thua trí người khác nên nhảy xuống biển mà tự vận. Trước khi chết, bà ta ráng trồi lên hụp xuống để nhìn bao nhiêu của cải bị tịch thâu chở trong ghe. Bà ta hóa ra con cá nước. Ngày nay, trên sông cái, ngoài biển, chúng ta thường thấy loài cá này có vú như người đàn bà, lặn hụp bên cạnh các ghe xuồng, lâu lâu thở dài, hú lên như oán giận, tiếc của.