Phật Học Vấn Đạo - Bốn nhân nào khiến một người có ngoại hình đẹp và khả ái?

Hỏi: Bốn nhân nào khiến một người có ngoại hình đẹp và khả ái?

(Câu thảo luận trong lớp Phật Pháp Buđdhadhamma, Minh Hạnh chuyển biên)

TT Giác Đẳng: Chúng tôi muốn nói đến bốn nhân khiến cho một người có ngoại hình đẹp và khả ái. Dĩ nhiên là từ bốn nhân này chúng ta có thể nhìn qua một khía cạnh khác.

1. Nhân đầu tiên chúng ta được biết một người có tướng hảo quang minh hay có thân tướng đẹp là do nghiệp ở trong quá khứ đã tạo. Một bài kinh ở trong Trường Bộ Kinh đó là kinh Lakkhana Sutta được dịch là Tướng Kinh nói về 32 đại trượng phu tướng của Đức Phật từ: răng, tóc, da, vóc dáng v.v.... Những thứ này đẹp, Đức Phật Ngài cho biết rằng mỗi một đặc điểm trong đại trượng phu tướng là kết tinh của thiện nghiệp trong quá khứ, và khi thiện nghiệp đó kết tinh trổ quả thì được tướng đó và chẳng những được cái tướng đó không mà từ cái tướng đó nó cũng tiêu biểu cái phúc quả liên quan đến tướng đó. Đọc bài kinh Tướng Kinh ở trong Trường Bộ Kinh chúng ta sẽ thấy ba khía cạnh luôn luôn được đề cập đến đó là nghiệp quá khứ và biểu tướng do quả của nghiệp quá khứ trổ ra trong hiện tại và điểm thứ ba là từ biểu tướng này một người được cái gì ở trong đời sống? được thọ mạng, được uy đức v.v... 

2. Một đặc điểm khác, sau khi chúng ta nói về nghiệp quá khứ thì phải nói đến chủng loại. Dĩ nhiên chủng loại này bị ảnh hưởng bởi nghiệp quá khứ.  Thế giới chúng sanh ở trong đời này thì trong sự mô tả của kinh điển cho chúng ta biết thì bốn loài trong cõi khổ là, địa ngục, a tu la, ngả qủi và bàng sanh, thì có thiên hình vạn trạng nhiều thân tướng khác nhau duy chỉ có loài người là có một số có tướng cách giống như Phạm Thiên giống như Chư Thiên. Trong kinh thường dùng hai thuật ngữ: một thuật ngữ là bàng sanh, chữ bàng sanh có nghĩa là những chúng sanh đi ngang là loại đưa lưng lên trời chỉ cho loài bốn chân. Một loại khác chúng ta gọi là lưỡng túc là loài hai chân, loài hai chân thường được chỉ loài người, chỉ cho chư thiên, phạm thiên. 

3. Điểm thứ ba là là tâm từ. Có thể nói rằng tâm từ và tâm sân không những chỉ về những trạng thái hoặc giả là nung nấu hoặc giả là làm mát mẻ nội tâm của chúng ta mà còn biểu hiện ra bên ngoài.

Có một lần Hoàng Hậu Millika nói chuyện với Đức Phật, và Đức Phật có đề cập rằng một trong những lý do làm cho con người xấu xí không được khả ái đó là vì họ có nhiều sân tâm, và một trong những lý do làm cho con người có màu da tươi sáng diện mạo khả ái đó là từ tâm. Vẻ đẹp của từ tâm là cái đẹp rất lạ lùng. Trong cuộc đời của chúng tôi được gặp một vài vị cao tăng, có vị là thiền sư, có vị là pháp sư, và tâm tư của các vị đó có rất nhiều lòng từ, mình biết mình cảm nhận được tâm từ ở trong tâm tư của những vị này, tuy rằng mình không đọc được tâm vị đó nhưng qua ánh mắt qua cử chỉ thái độ có nét khả ái khả kính lạ lùng. Về điểm này thì ở loài người ít có thấy. 

Người Việt Nam, chúng ta có đề cập đến một sự kiện khác biệt nói về cái đẹp thì có người có vóc dáng đẹp nhưng lại không có duyên, nhưng đôi khi có những người không đẹp nhưng họ có duyên, chữ có duyên đó là nói lên một sự khả ái mà không thể nói bằng lời. Chúng tôi nhớ có một lần tình cờ đọc một bài đăng trên tờ báo Houston Today nói về một số tài tử ở trong đó có bà Meryl Streep, nếu nói về nét đẹp về thẩm mỹ thì bà không phải là người đẹp lắm nhưng người tài tử này đóng phim rất ăn khách tại vì có duyên. Dĩ nhiên, có nhiều lý do nhưng căn bản mà nói thì con người không phải chỉ đẹp là do màu sắc, do đường nét, do kích thước. Nhưng người đẹp của từ tâm thì chúng ta thường quan niệm là một sự biểu tỏ của một trạng thái sâu kín trong lòng có từ tâm. Người có từ tâm là người luôn luôn mang lại sự an lạc cho những người chung quanh mình, người có từ tâm là luôn luôn mát mẻ luôn luôn không nuôi sân tư duy, hại tư duy với những người chung quanh mình và cái từ tâm này mang lại cho họ cái nét đẹp một sự toả sáng rất đặc biệt.

4. Chúng ta đã nói về nghiệp trong quá khứ, chúng ta nói về chủng loại, chúng ta nói về tâm từ, đó là ba yếu tố đầu tiên mà trong kinh thường nói đến, bây giờ chúng ta nói đến yếu tố sau cùng làm cho một người có thân tướng đặc biệt và đẹp. Về điều này thì rất ít khi ở trong thế gian này chúng ta tìm thấy. Đó là các căn trong sáng. Về điểm này thì mới nói ra thì có nhiều vị không quen vì khó hình dung ra. Các căn ở đây là, nhãn, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý hay nói cách khác là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý.

Con mắt của một người có tâm từ và con mắt của một người đầy dục vọng, đầy phiền não sân hận thì có khác nhau. Về điểm này rất lạ. Chúng tôi có thời gian ở gần các thiền sinh sống trong rừng thiền có một vài vị tu tập rất tinh tấn, khi tiếp xúc với các vị đó thì chúng tôi nhận ra được cái ý nghĩa thế nào gọi là các căn thanh tịnh. Có lẽ về điểm này chúng ta không để ý nhưng khi nào mình đi đâu sống gần với thiên nhiên ít có phiền não ít có những u uẩn trong lòng, những lúc chúng ta tu tập ở trong các khóa tu chẳng hạn thì những lúc đó, một ngày, hai ngày, ba ngày, mười ngày, chúng ta gọi là các căn được trong sáng không có phiền não ấp đầy trong tâm, không bị chi phối bởi những nghiệp não, lo âu, phiền muộn. Thì trong kinh dùng chữ các căn trong sáng để chỉ cho những người lục căn thanh tịnh không phiền não, sự trong sáng này toát ra một ấn tượng, một hào quang ít khi chúng ta thấy. 

Khi chúng ta nói đến bốn điểm này là: phước nghiệp ở trong quá khứ, chúng ta nói đến chủng tộc, về từ tâm, và nói đến các căn thanh tịnh. 

Nói tóm lại, chúng ta đã nói về bốn nguyên nhân tạo nên ngoại hình, tạo nên dáng cách:

1- Túc nghiệp ở trong quá khứ. Túc nghiệp tức là cái nghiệp đã tạo ra trong đời trước, hễ người tạo nghiệp thiện thì đời sau sinh ra thân tướng đẹp đẽ.

2 - Điểm thứ hai, chúng ta biết cũng liên quan đến nghiệp nhưng có liên quan đển chủng loại.

3 - Và chúng ta cũng nói hai yếu tố của nội phần đó là từ tâm và sự thanh tịnh. Người có từ tâm thì trong cử chỉ ánh mắt, trong lời nói chúng ta thấy có chứa tính chất của từ bi.

4 - Và khi nói đến các căn thanh tịnh thì chúng ta đặc biệt phải nói rằng một người tu tập trên hành trình tu tập hay là đã hoàn tất con đường tu tập và sáu căn được phòng hộ không phiền não, không bị chi phối, không bị chao động thì các căn thanh tịnh toát ra một vẻ đẹp cao qúi mà có lẽ khó có ai có thể sánh được.