Phật Học Vấn Đạo - Sự chướng ngại lớn nhất của sự tu hành là gì?

 Hỏi : Sự chướng ngại lớn nhất của sự tu hành là gì? Xin sư từ bi giải thích cho chúng con

. (Kinh Pháp Cú kệ 80 giảng trong lớp Diệu Pháp, Như Trúc chuyển biên )

TT Trí Siêu: Thật ra khi chúng ta nói sự trở ngại lớn nhất trong đời sống tu hành thì chúng ta không thể khẳng định cái gì là trở ngại lớn nhất vì mỗi người có một cá tánh khác nhau, có lập trường khác nhau, có sở hành khác nhau. Chính vì cá tánh sai biệt giữa mỗi người cho nên tất cả những người tu hành đều có một chướng ngại tinh thần của bản thân nên chúng ta không thể nói một cách quả quyết rằng chướng ngại tu hành lớn nhất là gì.

Nhưng ở đây khi chúng tôi trình bày với các Phật tử về chướng ngại lớn nhất thì chúng tôi cũng xin được nói sơ qua về 6 cá tánh của chúng sanh. Có một số chúng sanh nặng về tánh ái tham, có những người nặng về tánh sân, có những người nặng về tánh si, có những người nặng về tánh tầm, hay là tư tưởng nghĩ ngợi nhiều, có những người nặng về tánh đức tin, có những người thiên về tánh trí tuệ.

Nếu như một người nặng về tánh ái, tâm ái luyến nặng thì đối với người đó, sự chướng ngại lớn lao nhất trong việc tu tập là khi họ gặp cảnh khả ái khả ý, gặp những cảnh hoan hỷ thích ý, họ khởi lên tâm ái luyến thì phiền não ái tham nầy là chướng ngại lớn nhất cho sự tu hành của họ.

Còn đối với người có tánh sân thì trở ngại lớn nhất của họ là sân độc cái, với tâm bất mãn, bức xúc với cảnh trái ý nghịch lòng, đó là trở ngại lớn nhất của họ.

Còn người có tánh si thì sự trở ngại lớn nhất của họ là sự dốt nát, sự thiếu hiểu biết, hay chúng ta gọi là vô minh. Đây là sự trở ngại lớn nhất của họ trong việc thực hành pháp đưa đến trạng thái giải thóat hay đạt đến cảnh giới cao hơn.

Còn với người có tánh tầm thì trở ngại lớn nhất của họ là có ngoại cảnh chi phối. Khi đó tâm của người nầy liền rời khỏi đề mục trong hiện tại và họ phóng túng, nghĩ ngợi về những cảnh đến gần nhất. Đây là trở ngại cho người có tánh tầm.

Người có tánh đức tin thì trở ngại lớn nhất là thiếu sự thẩm sát. Khi một người nặng về niềm tin nhưng không có trí tuệ để thẩm sát, để suy xét các sự việc xảy ra thì lúc bấy giờ là trở ngại lớn nhất cho việc tu hành vì họ gặp cái gì họ cũng tin, nghe cái gì cũng tin, ai nói sao cũng tin, phải cũng tin mà quấy cũng tin, chánh cũng tin mà tà cũng tin.

Người nặng về trí tuệ thì trở ngại lớn nhất của họ, ngược lại tức là thiếu đức tin cho việc tu tập. Người có trí tuệ nhiều thì gặp gì cũng suy diễn ra, gặp gì cũng có thể nghiên cứu suy xét nhưng vì thiếu niềm tin nên dễ bị sự hoài nghi chi phối, đối với những hạng người nầy họ phải dẹp bỏ tâm hoài nghi thì mới tiến tu trong Phật Pháp được.

Vì do cá tánh khác nhau nên mỗi người có sự trở ngại khác nhau. Ở đây chúng ta tùy theo cá tánh của mình và chúng ta nên biết trở ngại của mình là gì thì chúng ta sẽ khắc phục ở chỗ đó. Chúng ta khắc phục bằng cách chúng ta dùng trí tuệ để suy xét những trở ngại đó để loại trừ nó ra. Hoặc là chúng ta kham nhẫn hoặc chúng ta né tránh. Ở đây, câu hỏi nầy là một câu hỏi có giá trị nhưng nếu trả lời một chiều thì không hoàn toàn đem lại lợi ích lớn lao cho mọi người. Trong sự tu tập của chúng ta, đối với kẻ phàm phu chưa thấu triệt pháp của bậc thánh, chưa liễu tri được chân tướng của vạn pháp, chưa đạt được mục đích giải thóat thật sự thì lúc bấy giờ đối với tâm tánh phàm phu, chúng ta còn rất nhiều chướng ngại, đường đi của chúng ta rất nhiêu khê, do đó sự tu tập của chúng ta, chúng ta phải tự mình dẹp bỏ những chướng ngại tinh thần để chúng ta thành tựu được sự tu tập tốt đẹp