Mỗi Ngày Trầm Tư Sinh Tử

Phàm là người trí khi làm việc gì cũng có sự cân nhắc suy tư rồi mới làm, đừng nói chi là bậc trí đã đoạn tận lậu hoặc đạt đến sự giải thoát chấm dứt mọi phiền não gánh nặng đã đặt xuống không còn phiền lụy đối với tình cảm ích kỷ của một gia đình vợ chồng và con cái, đừng nói đến vấn đề đó, mà chỉ nói rằng người trí phàm phu thôi, nếu các vị này là những người trí thật sự sống theo pháp có đức hạnh, và là bậc có trí tuệ tuyệt vời thì đối với người trí ấy khi hành động cũng không vì mình vì người mà hành động, không cầu được con cái, không cầu tài sản vương quyền, cũng không cầu cho mình được thành tựu với việc làm phi pháp, thì đó là thái độ của người trí.
Người trí bậc có đức hạnh không vì mình không vì người khác. Kẻ phàm phu của chúng ta sở dĩ chúng ta thường hay mắc phải những lỗi lầm những khuyết điểm trong cuộc sống trong hành động lời nói và tư tưởng chúng ta phạm nhiều điều bất thiện đó chẳng qua vì hai khía cạnh:
- Một là có người sống vị kỷ, tức là sống vì mình khi tự bản thân mình có sự đòi hỏi, khi tự bản thân mình có sự mong muốn khao khát thì người không có trí không có đức hạnh họ sẽ vì mình làm bất cứ chuyện gì nhằm để thoải mãn thị hiếu thị dục của họ. Kẻ phàm phu nhưng vô văn không có trí tuệ, họ thương yêu chính bản thân, họ thương yêu tự ngã mà làm những điều phi pháp một cách dễ dàng, họ không cần biết là những việc đó trên đời này các bậc thiện trí có tán thán hay không tán thán, không biết trong tương lai có thành tựu được an vui hay đau khổ, họ không cần biết đến, họ chỉ biết ngay trong hiện tại, họ hành động theo ý muốn theo sở thích của mình, họ nói theo ý muốn theo sở thích của mình, đó là trường hợp thứ nhất.
- Trường hợp thứ hai có một số người vì người khác mà hành động, nhiều khi có người vì cha, vì mẹ, vì vợ con, vì bà con quyến thuộc, hay vì bạn bè mà họ phải làm những điều phi pháp bất thiện, họ cũng không nghĩ tới hậu quả ở tương lai và chính điểm này khi một người sống vì mình vì người khác thì người đó không được gọi là bậc trí. Vì mình, ở đây tức là chiều theo ác bất thiện pháp của mình thì điều đó là không nên, nhưng nếu vì mình tức là nghĩ đến mục đích giải thoát trong tương lai hay nghĩ đến phước báu cần phải làm hành trang để mang theo trong ngày vị lai thì việc đó chấp nhận được, việc đó rất đáng tán thán rất đáng khen ngợi.
TT Tuệ Siêu - Trí Nhân Y Chánh Pháp Bất Y Nhân Ngã - Minh Hạnh chuyển biên