TRUYỆN CỔ NƯỚC NAM
QUYỂN THƯỢNG : NGƯỜI TA
NGƯỜI HỌC TRÒ VÀ CON CHÓ ĐÁ
Tác giả : ÔN NHƯ NGUYỄN VĂN NGỌC
Xưa có người học trò, hôm nào đến nhà thầy cũng đi qua
một nơi có con chó đá. Bao nhiêu học trò khác qua đó thì không sao : chỉ khi người ấy qua đó, thì con chó đá nhổm dậy như lấy làm mừng rỡ.
Người học trò lấy làm lạ, một hôm đứng lại hỏi con chó rằng : « Anh em học trò qua đây cũng đông, sao các người khác thì mày không mừng, lại chỉ mừng riêng có một mình tao ? ».
Con chó đáp rằng : « Khoa này bao nhiêu người kia không ai đậu cả. Chỉ một mình anh thi đậu mà thôi. Số Thiên tào đã định, nên tôi phải kính trọng không dám khinh nhờn ».
Người học trò thấy nói vậy, lúc về nhà kể chuyện lại cho cha mẹ nghe. Người cha, từ đó, tự lên mặt ta đây, hống hách với cả mọi người. Có hôm, ông ta dắt trâu ra đồng cày, ông cho trâu giẫm vào cả lúa của người ta. Người ta nói, ông ta không thèm đáp lại.
Hôm sau, lại đưa thêm trâu, thêm người, cứ ruộng lúa của người ta bước bừa xuống, giẫm be bét không kiêng nể gì cả. Chủ ruộng thấy thế lại kêu, thì ông ta trừng mắt, nghiến răng dọa dẫm rằng : « Khoa này con ông đỗ, rồi ông xem cho chúng mày ! »
Chủ ruộng thấy ông nói vậy cũng có lòng sợ, không dám lôi thôi gì nữa.
Hôm sau người học trò đi học, qua chỗ con chó thì không thấy nó đứng dậy nữa. Lúc về cũng vậy, nó cũng không đứng. Người học trò lấy làm khác lạ, đến hỏi con chó rằng :
« Mọi buổi tao qua đây, mày vẫn đứng dậy không sai buổi nào. Hôm nay sao mày lại không đứng dậy nữa thế ? »
Con chó nói rằng : « Tại cha thầy lên mặt hách dịch với cả mọi người, rồi lại cho trâu giẫm hại ruộng lúa của người ta, cho nên trên Thiên tào đã gạch tên thầy đi, khoa này thầy không đỗ được nữa. Nên tôi không phải kính trọng thầy, coi thầy cũng như mọi người học trò khác thôi ».
Người học trò lúc về nhà, đem lời con chó kể lại với cha.
Người cha lấy làm hối. Từ đó dẹp hết thói khoe khoang lên mặt, rồi lại đến từ tạ người chủ rất khiêm tốn. Khoa ấy, người học trò đi thi đã vào lọt mấy kỳ, mà cũng không đỗ thật. Tuy vậy người ấy không lấy làm nản, càng chăm chỉ học hành, mà người cha ở nhà cũng không lấy làm oán hận, càng tu nhân tích đức để sửa tội.
Cách đấy ít lâu, người học trò đi qua chỗ con chó đá, lại thấy nó đứng dậy mừng rõ như trước. Người ấy chạy lại hỏi, thì con chó nói rằng : « Nhà thầy tu nhân tích đức đã ba năm nay, đủ chuộc lại những lỗi trước rồi. Nên sổ Thiên tào lại định cho thầy khoa này thì đỗ ».
Người học trò nghe nói, về nhà không kể lại chuyện cho cha nghe nữa chỉ biết gia công, gia sức cố học cho mỗi ngày một tinh thông hơn lên. Khoa ấy, quả nhiên đi thi đỗ, mà đỗ cao hơn người nhiều.
No comments:
Post a Comment