Cổ Học Tinh Hoa - Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân - Khoét Mắt

 KHOÉT MẮT

Lư phu nhân, vợ ông Phòng Huyền Linh là người tuyệt đẹp và có đức hạnh.

Ông lúc tuổi trẻ hàn vi lắm. Một khi ốm nặng tưởng đã sắp chết, ông gọi Lư thị đến bảo rằng:

- Tôi bệnh nguy quá, nàng tuổi còn trẻ không nên ở vậy, liệu mà ăn ở cho tử tế với người chồng sau.

Lư thị nghe nói, nức nở khóc. Đoạn vào trong màn khoét một mắt bỏ đi, có ý tỏ cho chồng biết rằng, dù chồng bất hạnh có chết, cũng không có chí lấy ai nữa.

Không bao lâu, ông Huyền Linh khỏi bệnh.

Sau ông thi đỗ, làm quan đến chức Tể tướng. Ông một niềm yêu mến, kinh trọng Lư thị vô cùng, không hề lấy người tì thiếp nào nữa.

Người ngoài cho thế là tại ông sợ Lư thị có tính hay ghen.

Chính vua Đường Thái Tôn, muôn thử Lư phu nhân, một hôm cho Hoàng hậu gọi vào bảo:

- Theo phép thường, các quan to vẫn có tì thiếp. Quan nhà ta tuổi đã cao, vua muốn ban cho một người mỹ nhân.

Lư thị nhất quyết không nghe. Vua nổi giận mắng rằng:

- Nhà ngươi không ghen thì sống, mà ghen thì chết.

Rồi sai người đưa cho một chén rượu, giả làm chén thuổc độc, phán rằng:

- Đã vậy thì phải uống chén thuốc độc này.

Lư thị không ngần ngại chút nào, cầm chén, uống hết ngay.

Vua thấy thế, nói:

- Ta cũng phải sợ nữa là Huyền Linh.

LƯ PHU NHÂN TRUYỆN

GIẢI NGHĨA

- Phòng Huyền Linh: danh tướng đời nhà Đường.

- Hàn vi: nói lúc còn nghèo hèn không có thế lực gì.

- Bất hạnh: chẳng may mà sẩy ra.

- Tẩ tướng: chức quan đầu cả trăm quan.

- Mỹ nhân: người đàn bà có nhan sắc.

LỜI BÀN

Tưởng mình sắp chết, thấy vợ trẻ trung, không muốn để cho ở vậy, thế là quá ư thương yêu vợ, hậu tình, có lượng với vợ lắm. - Sợ chồng tiếc đẹp, chết đi không dứt, mà khoét mắt đổ thành tật cho yên lòng chồng, thế là chí tình nhất tâm với chồng lắm. Kịp khi ông làm đến tể tướng, ông chỉ biết có bà mắt khoét, không biết gì đến tì thiếp xinh đẹp, thế là ông muốn có giữ cho được trọn vẹn cái tình đối với bà. Còn bà không muốn để cho ông lẩy tì thiếp, tuy gọi là thói ghen thường tình, nhưng cũng là vì trung tình với ông, không muốn cùng ai san sẻ mối tình nữa. Ôi! Vợ chồng ăn ở với nhau như thế mới thực là chân tình vậy.