TRUYỆN CỔ NƯỚC NAM - KÉO CÀY TRẢ NỢ

TRUYỆN CỔ NƯỚC NAM

QUYỂN THƯỢNG : NGƯỜI TA

KÉO CÀY TRẢ NỢ

Tác giả : ÔN NHƯ NGUYỄN VĂN NGỌC 

Xưa, có một người tên gọi là Chu-văn-Địch làm ăn vất vả, cửa nhà đói kém, nhưng tính khí hiền lành, ăn ở thật thà, có nhân có đức. Trong hạt, có một nhà giàu thường cho người ấy vay nợ, năm nào cũng vậy, vay vay, trả trả, đã nhiều. Phải một năm mất mùa, người ấy không trả được nợ, mà ông nhà giàu cũng không hỏi đến. Mấy năm sau người ấy chết đi, nợ vẫn còn lại. Nên lúc hấp hối còn trối lại với con rằng :

« Nợ nần chưa trả được ai,

Hồn này thác xuống tuyền đài chưa yên ».

Một đêm, ông nhà giàu kia nằm mơ, nghe có tiếng người

đến nói bên tai rằng :

« Tái sinh chưa dứt hương thề,

Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai ».

Sáng ngày dậy, thấy con trâu đẻ ra được con nghé trên

lưng có hai chữ « Văn-Địch ». Con nghé mỗi ngày một lớn, khôn ngoan, dễ bảo, cầy bừa rất khỏe. Người ngoài biết chuyện, ai cũng bảo rằng :

« Người ăn thì còn,

Con ăn thì hết.

Đã đến lúc chết,

Hãy còn nhớ ơn ».

Cách đấy ít năm, hai đứa con Văn-Địch khôn lớn lên, làm ăn nhờ trời cũng khá. Một hôm đang cày ngoài đồng, nghe thấy ở thửa ruộng gần đấy có người bảo con trâu rằng :

« Văn-Địch ! Văn-Địch ! Nhanh chân, mau bước, kẻo đã trưa rồi ».

Hai đứa con nghe thấy tên bố, ngạc-nhiên chạy sang bên ruộng hỏi, thì người kia nó rằng : « Con trâu này từ lúc sinh ra, trên lưng có hai chữ Văn-Địch, mà có gọi đúng tên nó như thế, thì nó mới chịu làm ».

Lúc về, hai đứa con vội sang nhà ông nhà giàu hỏi chuyện, tỏ ý muốn mua con trâu, thì ông ấy bảo rằng :

« Trước, tên Chu-văn-Địch có vay nợ ta, không trả được, ta cũng không đòi. Có lẽ bởi vậy, mà phải hóa kiếp làm con trâu này để trả nghĩa cho ta. Đã mấy năm nay có làm ăn chịu khó, trong nhà ta đây cũng được thịnh vượng. Nợ trả như thế, ta cho cũng đủ rồi. Vậy nếu hai anh có phải là con, muốn mua chuộc về, thì ta để lại cho. Ta lại trả văn-khế cũ đem về mà hóa kiếp cho yên hồn cha ».

Khi hai đứa con chuộc được con trâu về, vừa đem bức văn-khế ra hóa, thì nó lăn ra nó chết. Thế là nó đã trả sạch được nợ kiếp trước rồi. Sau hai đứa con làm ăn mỗi ngày một nẩy nở và trở nên giàu sang, ai cũng có bụng yêu, bụng quí. 

Thấy truyện này, người ta mới đặt câu « Kéo cày trả nợ » thành câu tục-ngữ. Người ta còn phụ thêm một câu hát rằng :

« Ở cho có nghĩa, có nhân,

Cây đức lắm chồi, người đức lắm con.

Ba vuông sánh với bảy tròn,

Đời cha nhân đức, đời con sang giàu ».