TRUYỆN CỔ NƯỚC NAM - CÂY TRE TRĂM MẮT

TRUYỆN CỔ NƯỚC NAM

QUYỂN THƯỢNG : NGƯỜI TA

CÂY TRE TRĂM MẮT

Tác giả : ÔN NHƯ NGUYỄN VĂN NGỌC 

Xưa có một người có đứa con gái đẹp lắm. Trong nhà phải thuê một thằng ở để giúp việc. Ông chủ muốn lợi dụng nó, mới bảo nó rằng : « Mày chịu khó làm ăn với tao, rồi tao gả cô cho mày ».

Thằng ở mừng lắm và gia công, gia sức làm việc cho chủ không quản nắng sương, không nài mệt nhọc sớm khuya gì cả. Nó ở đã được ba năm, trong nhà làm ăn mỗi ngày một giàu có.

Ông chủ bấy giờ mới nghĩ bụng rằng : « Nhà mình giàu có thế này mà gả con cho đứa ở, thì chẳng là uổng con mà người ta lại chê cười cho ru ! »

Nghĩ thế rồi, bèn lật nó luôn mà đem gả cho một nhà khác giàu sang nhất nhì trong làng.

Sáng hôm sắp đưa dâu, ông chủ gọi thằng ở ra lừa nó, bảo rằng : « Bây giờ mày chịu khó lên rừng tìm thấy một cây tre trăm mắt đem về đây làm đũa ăn cưới, thì tao cho mày lấy cô mày ngay ».

Thằng ở thật thà, lập tức vác dao lên rừng. Nhưng suốt buổi kiếm hết khu này, khu khác, chẳng đâu thấy có cây tre đủ được trăm mắt. Nó buồn, nó ngồi nó khóc hu hu.

Bỗng thấy một ông lão đầu tóc bạc phơ, đến hỏi rằng :

« Làm sao con khóc ? Nói cho ta nghe ».

Thằng kia thưa đầu đuôi câu chuyện. Ông lão nghe rồi, bảo rằng : « Mày đi chặt tre đếm đủ trăm cái mắt, rồi đem lại đây ông bảo ». Nó làm y theo như lời.

Ông lão bảo nó đọc : « Khắc nhập, khắc nhập » 2. Nó vừa đọc ba lần như thế, thì một trăm đoạn tre tự nhiên liền lại với nhau mà thành một cây tre đủ trăm mắt. Nó mừng quýnh, ghé vai định vác về. Nhưng cây tre dài quá, nhấc lên vướng, không đi được. Nó lại ngồi khóc hu hu.

Ông lão lại đến hỏi : « Làm sao con khóc ? » Nó nói tre dài quá không sao vác được về nhà.

Ông lão bảo nó đọc : « Khắc xuất, khắc xuất » 3. Nó vừa đọc xong ba câu thì cây tre lại tức khắc rời ra từng đoạn. Nó bèn bó cả lại và gánh về nhà. Lúc về tới nơi thấy hai họ đang ăn uống tưng bừng, sắp đến lúc rước dâu, nó mới biết là ông chủ lừa nó đem con gái gả cho người ta rồi. Không nói gì cả, nó cứ lẳng lặng đem trăm đoạn tre xếp dang dang dưới đất. Rồi nó lẩm bẩm nó đọc : « Khắc nhập, khắc nhập ». Tự nhiên một trăm đoạn tre kia chắp liền lại thành một cây tre trăm mắt dài lắm.

Ông chủ thấy chuyện lạ lùng, chạy lại gần xem. Nó cũng đọc luôn : « Khắc nhập, khắc nhập » thì ông kia cũng dính liền ngay vào cây tre, không tài nào đẩy ra cho được.

Ông thông gia thấy vậy chạy ra, định gỡ cho ông chủ. Nó đợi lúc tới gần, nó cũng lại đọc : « Khắc nhập, khắc nhập » thì cả ông ấy dính chập luôn với cây tre, không sao lìa ra được nữa. Hai họ thấy vậy, không còn ai dám bạ men đến đó. Còn hai ông kia van van lạy lạy để nó thả ra cho : ông thông gia thì xin về nhà ngay, còn ông chủ thì xin gả con gái cho nó. 

Lúc bấy giờ nó mới đọc : « Khắc xuất, khắc xuất » thì hai ông kia rời ngay cây tre ra, và cây tre cũng rời ngay ra trăm đoạn. Rồi quả nhiên lấy được cô ả, không ai dám trêu nó nữa. Vì truyện này mà sau thành có câu ví rằng :

« Chê ta rồi lại lấy ta,

Tuy là đứa ở nhưng mà có công »