Cổ Học Tinh Hoa - Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân - Kéo lê đuôi mà đi

 KÉO LÊ ĐUÔI MÀ ĐI

Trang Tử đang câu cá ở trên sông Bộc.

Vua Sở sai hai quan đại phu đến nói lót trước rằng ý vua muốn đem việc nước lại phiền.

Trang Tử không nhìn hai quan đại phu, cứ cầm cần câu cá mà nói rằng: - Ta nghe nước Sở có con thần qui chết đã ba nghìn năm mà vua còn quí, lấy khăn bọc cất vào hòm để trên miếu đường. Như con thần qui ấy chết mà để xương lại cho người ta quí hơn là sống mà kéo lê đuôi đi ở giữa đường quí hơn?

- Hai quan đại phu nói: Thà rằng sống mà kéo lê đuôi đi ở giữa đường còn hơn.

- Trang Tử bảo: Vậy xin mời hai ngài cứ về. Ta đây cũng sắp kéo lê đuôi mà đi ở giữa đường.

TRANG TỬ

GIẢI NGHĨA

- Bộc: một phân lưu của con sông chảy qua địa phận tĩnh Hà Nam

- Đại phu: tên một chức quan to đời cổ.

- Phiền: làm cho bận lòng phải lo nghĩ đến.

- Thần qui: con rùa thiêng. Rùa sở dĩ cho là con vật thiêng, là vì xưa người ta dùng để bói.

- Miếu đường: nơi thờ phụng tổ tiên nhà vua.

LỜI BÀN

Hiền như Trang Tử đã đi câu trên sông Bộc là muốn an nhàn không còn để thân bó buộc vào trong vòng danh lợi nữa. Sở Vương không hay còn cho người đến cầu. Trang Tử hỏi truyện con thần qui mà tức là để tỏ ý kiến rằng từ chối. Ôi! Bấy giờ nhân đời Chiến quốc, người ta đã có câu: "Chiến quốc chi sĩ tiện“ nghĩa là kẻ đời Chiến quốc là hèn hạ, và đáng khinh bỉ, cho nên Trang Tử không chịu ra cũng có nhẽ vậy. Lúc đời đang sôi nổi, đắm đuối vế quyền, về lợi, xâu xé tranh cướp nhau, xác người tuy còn, lòng người đã chết, thì ra chen với đời chỉ ô uế đến thân. Có đâu cao thượng bằng cầm cần câu, câu trên sông Bộc vậy.