Cổ Học Tinh Hoa - Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân - Thương mẹ già yếu

 THƯƠNG MẸ GIÀ YẾU

Hàn Bá Du ăn ở với mẹ rất là có hiếu. Những khi có lỗi, mẹ thường đánh đòn. Một hôm Bá Du phải đòn, khóc mãi. Mẹ thấy vậy hỏi:

- Mọi khi mẹ đánh, con biết lỗi, con cam chịu ngay. Lần này sao con khóc dai như thế?

Bá Du thưa:

- Mọi khi mẹ đánh, con thấy đau, con biết mẹ còn mạnh khoẻ. Lẩn này mẹ đánh con, con không thấy đau mấy, con biết sức mẹ đã yếu, cho nên con nghĩ, con thương mẹ mà con khóc.

Ôi! Con ăn ở với cha mẹ, tuy khó nhọc, khổ sở, cũng không dám oán. Như Bá Du trong truyện này, không những không oán mẹ, lại còn thương mẹ già yếu, tình con yêu mẹ thế mới thật là thâm thiết.

THUYẾT UYẾN

GIẢI NGHĨA

- Hàn Bá Du: người đất Lương đời nhà Hán.

- Hiếu: đạo ăn ở hết lòng với cha mẹ.

- Cam chịu: vui lòng mà chịu kham khổ.

- Oán: tức giận lấy làm không bằng lòng.

- Thâm thiết: sâu xa thiết thực.

LỜI BÀN

Cha mẹ đánh mắng con, không phải là ghét bỏ gì con. Thực tình, chỉ vì có lòng dạy bảo con mong cho con hay, con khá. Vậy kẻ làm con, khi thấy cha mẹ đánh mắng, chẳng những không chịu sửa lỗi mình, lại còn tức tối oán giận, thế là không thể được lòng cha mẹ, sao còn gọi là kẻ có hiếu. Như Bá Du đây bị đòn không những không oán mẹ, lại còn thương mẹ mới thực là người có hiếu đáng làm gương cho những kẻ làm con nông nổi vậy.