Truyện ngắn

Nghèo 

Có một câu chuyện rất là sâu sắc mà tôi muốn kể cho quý vị nghe hôm nay:

Có một anh kia rất là nghèo, cả đời làm thuê mướn cho người ta, rất cơ cực. Anh ta đã 50 tuôi rồi mà đời vẫn không khá. Một hôm anh đi ngang chỗ ông thầy bói nổi tiếng nhất trong khu vực, tiền quẻ rất cao. Anh tự nhiên thấy cao hứng vì lý do gì đó, anh móc hết bao nhiêu tiền trong túi anh có vào đặt quẻ. Anh nói rằng anh rất nghèo, lâu nay không nghĩ hay tin gì chuyên bói toán, nhưng hôm nay anh ngẫu hứng xin một quẻ về hậu vận của anh ta. Anh kể lể là đời anh rất là khổ cực, làm sao cho bớt khổ.

"Con nay đã hơn 50 mà sao nghèo cực quá, cơm không được bữa nào ngon như ý, áo quần thô sơ tiền đâu mua đồ, tết nhất không có bánh mứt như người ta, giỗ lễ ông bà thì sơ sài, ... . Đây là toàn bộ số tiền con kiếm được hôm nay, xin thầy gieo quẻ giúp con. Đời con quá khồ, khổ vì nghèo. Thầy làm sao giúp cho con chuyển cái số phận nghèo này ..."

Ông thầy bói xem chỉ tay và hỏi chi tiết tên họ ngày giờ sinh năm tháng đẻ của anh ta, của cả cha mẹ anh ta. Hỏi xong thì ông thầy bói mới phán thế này:

"Cậu nhờ tôi bói về cuộc đời của cậu, một phần cậu muốn biết cái hậu vận của cậu có bớt khổ hay không. Thôi thì như vầy, tôi sẽ tận lực giúp cậu bớt khổ, nhưng còn chuyện cậu có bớt khổ hay không thì 50 phần trăm là do sức của tôi còn 50 phần trăm là sức của cậu. Cậu nghe cho kỹ đây. Số của cậu không có tệ. Trong vòng năm tới mười lăm năm, cậu sẽ thành đại phú hào, giàu nứt vố đổ vách, giàu có nhất trong khu này, nhưng có một điều - số của cậu nghèo thì thọ mà giàu thì yểu. Cái mạng này tôi cãi không được. Nếu cậu muốn thì tôi chìều. Nếu nghèo thì cậu sống đến chín chục, nhưng nếu khi giàu thì tôi không chắc cậu sống được bao lâu, muốn đi lúc nào là đi thôi, cứ qưỡn là đi."

Anh nhà nghèo kia suy nghĩ thì thấy mình đang quá nghèo, mà năm mười năm nữa trở thành giàu có thì cũng được.

Theo các quý vị ở đây, nếu các quý vị ở trong trường hợp của anh ta, quý vị có muốn giàu không? Tôi nghe có vị nói là "Có, muốn giàu".

Nhưng mà trong câu chuyện thì lại là không. Anh ta nghèo quá, muốn đổi đời, nhưng đêm về nằm một mình ngó lên vách, anh ta ngồi dậy nghĩ: "Thà nghèo, bữa đói bữa no, mà sống tới chín chục. Chứ còn giàu nứt đố đổ vách mà được có mấy ngày thì giàu với ai? Giàu để làm gì?"

Thế là kể từ hôm đó anh ta yêu cái nghèo của anh hơn bao giờ hết. Tôi cũng vậy. Nếu tôi ở hoàn cảnh của anh ta, tôi cũng thà tôi nghèo mà sống tới chín chục, tuy không biết sống để làm gì.

Tây có một câu rất phổ biến: "Ai cũng muốn sống lâu nhưng ai cũng sợ già" - Rất kỳ cục nhưng đó là sự thật.

Thế rồi sau một năm, hai năm, đến năm thứ ba thì anh nhà nghèo kia mới làm một mâm lễ vật, rượu trà, mứt bánh phong phú, thật to, thật đầy đủ đem đến quỳ lạy trả lễ cho ông thầy bói. Ông thầy bói cầm quạt phe phẩy, nhìn mâm quả rất to, rất quý, và nhìn anh nhà nghèo tay lấm chân bùn, áo rách trước rách sau, quần ông cao ống thấp, hỏi: "Sao rồi, bộ trúng mánh rồi hả? Tại sao đến trả lễ cho tôi?"

Anh ta trả lời thế này: "Thưa thầy, con vẫn nghèo, mà giờ còn nghèo hơn xưa nữa thầy ơi."

"Vậy sao anh phải tới cảm ơn tôi?"

"Dạ vì ngày trước con thấy nghèo là nghèo. Nhưng hôm nay con thấy nghèo nó đồng nghĩa với trường thọ. Đó là chuyện thứ nhất. Chuyện thứ hai, là trước kia mỗi khi tết nhất giỗ lễ mà nhà không có gì con tủi lắm, con lén ra sau nhà ngồi khóc. Nhưng bây giờ lại khác, thầy biết không, mỗi bữa ăn mà thiếu cái này cái kia, con vui lăm. Vì con nghĩ cho mày nghèo nát luôn, miễn sống lâu là được rồi ..."