Tri Kiến Giác Ngộ - Minh Triết Trong Đời Sống

MƯỜI PHƯƠNG CHẲNG TƯỜNG VÁCH, BỐN MẶT LẠI VÔ MÔN 

NGŨ ĐĂNG HỘI NGUYÊN

trích trong tập Mỗi Ngày Một Câu Chuyện Thiền của Thu Nguyệt Long Dận (Tàn Mộng Từ biên dịch&chú giải

Câu này muốn diễn tả cảnh giới không một vật, chơn không vô tướng của vị thiền sư. Có người đến hỏi Hòa Thượng Triệu Châu rằng:

- Triệu Châu là thế nào ?

- Cửa đông cửa tây, cửa nam cửa bắc. Hòa Thượng đáp.

Triệu Châu thế nào, ông ta từ đâu đến như thế nào đi nữa, cũng tùy theo chỗ qúy vị thích mà vào. Đó chính là "Triệu Châu chợ búa" với tính cách là cảnh (khách quan), và cũng là tâm cảnh của Hòa Thượng Tùng Thẩm với tính cách là người (chủ quan).

Vào năm thứ 13 niên hiệu Minh Trị, có trận hỏa tai lớn xảy ra ở Đông Kinh (Tokyo). Hòa Thượng Nguyên Thản Sơn (Hara Tanzan) đang lục lọi tìm kiếm gì đó nơi khu đất cháy. Khi ấy tình cờ cư sĩ Trung Dã Hương Đình đi ngang qua.

- Bạch Hòa Thượng, ngài đang làm gì đó ? Hương Đình hỏi.

- Có người quen bị chết cháy, nên ta ghé đến thăm, nhưng thật rắc rối quá, chẳng biết địa chỉ nơi nào nữa ? Thản Sơn trả lời như vậy nhưng thấy ông ta chẳng gặp rắc rối tí nào.

- Vị ấy tên là gì ?

- Chà, cái tên ấy với hòa tai lớn như thế này cũng chẳng biết ra sao rồi ?

Đây quả đúng là cảnh địa hoàn toàn chẳng thể nào nắm bắt được của thiền giả.