Tú Khẩu Cẫm Tâm
"Xem thơ nấc nở khen thầm:
Giá đành TÚ KHẨU CẪM TÂM khác thường"
(Câu 207, 208. Đạm Tiên khen tài Kiều trong mơ)
TÚ KHẨU, CẪM TÂM: Miệng thêu, lòng gấm; ý nói người có tài văn chương, lời hay ý đẹp.
Trong lịch sử văn học Trung Quốc, có bốn người văn chương trác tuyệt được đời xưng tụng là "tú khẩu, cẫm tâm". Đó là Hàn Dũ, Liễu Tôn Nguyên, Âu Dương Tu và Tô Tuân.
HÀN DŨ (768 - 824) tự là Thoái Chi; người đời sau thường gọi là Hàn Xương Lệ Hàn Dũ người quán Nam Dương tỉnh Hồ Bắc, mồ côi sớm, học rất giỏị Năm 25 tuổi Hàn Dũ đỗ tiến sĩ, làm Giám Sát Ngự Sử, Sử quán Tu soạn rồi Hình Bộ Thị Lang.
Hàn Dũ là người tôn sùng giáo lý Khổng Mạnh, nhưng thời bấy giờ vua Đường Hiến Tôn lại tôn trọng đạo Phật. Hàn Dũ làm sớ khuyên vua bà xích đạo Phật và đốt xương Phật nên bị giáng làm Thứ sử Triều Châụ Ông có làm bài thơ tự thán như sau:
"Nhất phong triều tấu cữu trùng thiên,
Một trích Triều Châu lộ bát thiên.
Dục vị Thánh triều trừ tệ chính,
Cám tương suy hú tích tàn niên".
(Sớm dâng tờ sớ tấu thiên nhan,
Chiềyu biếm Triều Châu dặp tám ngàn.
Muốn giúp Thán triều trừ tệ chính,
Dám đem lão bệnh tiếc thân tàn").
Về sau ông được triệu về kinh phục chức, rồi thăng Kinh Triệu Doãn.
LIỄ TÔN NGUYÊN (773 - 819) tự là Tử Hậu, người Hà Đông; đồng tời với Hàn Dũ và cũng chủ trương phục cổ như Hàn.
Liễu Tôn Nguyên đỗ Tiến sĩ và BÁc học Hoằng tử, làm quan đếm Giám Sát Ngự sử. Sau bị tội nên bị giáng xuống làm Tư Mã Vĩnh Châu, rồi Liễu Châu Thứ sử.
ÂU DƯƠNG TU (1007 - 1072) tự Vĩnh Thúc, người đất Tô Lăng đời Tống. Ông đỗ Tiến sĩ, học rộng, văn tài trác tuyệt, làm quan đến Binh bộ Thượng thự
Âu Dương Tu tánh tình ngay thẳng nên làm quan bị nhiều người ghét. Ông thuộc phái "Cựu đảng" của Tư Mã Quan chống "Tân pháp" của Tể Tướng Vương An Thạch nên phải về trí sĩ khi chưa tới tuổi hưụ Âu Dương Tu là tác giả bộ Tân Ngũ Đại Sử, và hợp soạn chung với Tống Kỳ bộ Tân Đường Thị
TÔ TUÂN (1009 - 1066) tự Minh Doãn, người đất My Sơn đời Tống. Tô Tuân không xuất thân khoa bảng nhưng ông lại là một danh sĩ. Năm 27 tuổi ông mới bắt đầu việc học. Năm 37 tuổi có đi thi một lần, không đỗ. Ông buồn đi ngao du đây đó mấy năm mới chịu về nhà và từ đó nhất định không đi thi nữạ
Tô Tuân là cha của Tô Thức (Tô Đông Pha) và Tô Triệt. Năm 1059, Tô Tuân được triều đình đặc cách chức Hiệu Thư lang chuyên chép chuyện các đời vua nhà Tống. Ông tỏ ra khônhg mấy thích công việc này, vì phải khen mà không được chê các tiên vương.
Về sau ông đổi ra làm Chủ Bạ huyện Văn An, soạn bộ Thái Thường nhân cách lễ gồm một trăm quyển. Sách vừa soạn xong thì ông cũng qua đờị
No comments:
Post a Comment