Mỗi Ngày Trầm Tư Sinh Tử

Ở đây, trong Phật giáo khi Đức Phật thuyết về nghiệp quả thì luôn luôn Ngài trình bày rằng, sự nỗ lực ngay trong kiếp hiện tại có thể làm cho giải trừ được cái nghiệp trong quá khứ.

Như trong một bài kệ Pháp Cú Đức Phật Ngày dạy

"Ai dùng các hạnh lành,
 để xoá mờ ác nghiệp,
 sẽ sáng chói đời này,
 như trăng thoát khỏi mây,
ai trước sống dễ duôi,
 sau lại sống chuyên cần,
 sẽ sáng chói đời này,
 như trăng thoát khỏi mây"

Hai bài kệ đó đã nói lên giá trị hiện tại mà con người tu tập có tích cực nỗ lực làm những điều thiện thì chính do sự nỗ lực này có thể làm cho ác nghiệp nhẹ đi hoặc là loại bỏ.

Như vậy chúng ta thấy ở đây, nghiệp tính chất nào thì cho quả ấy.  Tính chất bất thiện thì cho quả đau khổ. Tính chất thiện thì cho quả an vui.  Đó là điều cố định, đó là điều nhất định phải là như vậy.

Nhưng về hiệu năng, về công suất để nghiệp có thể trổ quả hay không thì còn tùy thuộc vào một hành động khác tức là một hành động ngay trong hiện tại người đó khéo tu tập, khéo an trú trong thiện pháp thì người này cũng có thể chuyển được nghiệp.

Ở đây khi đề cập đến nghiệp thì chúng ta nên nhớ có bốn trường hợp tức là sanh nghiệp, trì nghiệp, trú nghiệp và đoạn nghiệp.  Nghiệp luôn luôn có bốn chức năng như vậy chớ không phải lúc nào nghiệp cũng là sanh nghiệp và trì nghiệp.  Một việc thiện mà chúng ta làm công năng của nghiệp đó tức là trổ sanh ra quả nhưng nghiệp này còn có một công năng khác tức là nó áp chế được nghiệp đối lập.

Thí dụ như chúng ta tạo nghiệp thiện, chẳng những nghiệp thiện có tánh chất là trổ quả riêng, mà nghiệp thiện đó còn có ba chức năng khác, tức là duy trì sự an vui đó gọi là trì nghiệp và có thể làm chướng nghiệp tức là áp chế được ác nghiệp đã làm, thiện nghiệp có công năng như vậy.

Lại nữa cũng có trường hợp công năng thứ tư của nghiệp thiện đó là chuyển nghiệp có nghĩa là nó phá vỡ mãnh lực của ác nghiệp. Như trường hợp chúng ta biết rằng tướng cướp Angulimala là một sát nhân lừng danh khép tiếng một thời đã giết chết cả ngàn người, nhưng vị ấy đã tỉnh ngộ vì nghe lời giải thích của Đức Phật cho nên vị ấy đã quăng bỏ khí giới và xuất gia sớm trở thành vị A La Hán và thoát khỏi quả dữ của hành động tàn ác ấy.

TT Trí Siêu - Pháp Thoại - Nghiệp trong A Tỳ Đàm - Minh Hạnh chuyển biên