Huyền thoại Styx (Ranh giới sống chết)
Con sông Styx hay dòng sông Căm Ghét bao quanh vương quốc của Hades tạo nên ranh giới giữa trần gian và âm phủ. Âm phủ là nơi ảm đạm, tối tăm, nơi linh hồn người chết tìm đến để được phán xét, được chia thành 3 vùng: vườn địa đàng Elysian (Elysium) dành cho linh hồn người tốt và anh hùng, vườn Asphodel dành cho người thường, và địa ngục Tartarus nơi giam giữ và trừng phạt những linh hồn tội lỗi, độc ác và phản trắc.
Trên đường đến âm phủ, người chết phải dùng một đồng tiền (mà thân nhân đặt vào miệng họ) để nhờ ông lái đò Charon giúp vượt sông Styx. Bờ bên kia sông được canh giữ bởi con chó ngao ba đầu Cerberus. Vượt qua Cerberus, linh hồn người chết tiến vào âm phủ. Charon là một sinh vật gớm ghiếc, nửa trên là một thân hình nhăn nheo, già úa, gắn với phần còn lại của cơ thể - chính là chiếc thuyền. Linh hồn của những kẻ ăn mày, những kẻ cô độc, và những người khi chết mà không có trong miệng một đồng xu làm lệ phí vì không được chôn cất tử tế, phải dạt lại bên bờ sông, không có tiền để đi đò, sẽ phải lang thang trên bờ từ một trăm năm tới vĩnh viễn.
Rất ít người phàm trần đến đây mà trở về được, chỉ một vài người như Heracles, Orpheus, Psyche, là quay về được. Charon sẽ không đưa bất cứ ai qua sông nếu không hội đủ hai điều kiện. Đầu tiên là phải đưa một khoản lộ phí dưới dạng một đồng tiền hình con dê. Hai là người đó đã chết. Heracles, Orpheus, Psyche không đáp ứng được điều kiện nào. Nhưng Heracles chỉ cần vỗ tay là đủ để Charon ngoan ngoãn đưa chàng vượt sông Styx. Orpheus sử dụng cây đàn lyre và cất tiếng ca để dụ Charon đưa sang sông. Psyche mang 2 đồng tiền obol để trả công và thuyết phục Charon chở nàng qua sông rồi đưa về. Nước sông Styx có tính mài mòn cao và chứa chất độc chết người được thần Zeus sử dụng để thử thách các vị thần khác khi buộc họ phải uống nó. Nếu các thần không trung thực, họ sẽ bị mất tiếng và khả năng di chuyển trong một năm. Thứ duy nhất con sông không thể phá hủy được là thuyền bè làm từ móng ngựa.
Sông Styx còn ràng buộc lời thề của các thần linh.
Seleme là con gái của vua Cadmus và Harmonia. Cô không phải thần mà chỉ là người thường, nhưng rất đẹp, nên được Zeus để ý và tìm đến Seleme trong hình dạng của một người đàn ông bình thường. Cả hai rất yêu nhau, Seleme biết chồng là Zeus nhưng chẳng có lời phàn nàn. Zeus yêu Seleme nên thề sẽ ban cho Semele bất cứ thứ gì nàng yêu cầu. Hera vợ của Zeus tức điên khi thấy chồng đi lại với Selame. Hera giả dạng một bà già, xúi Seleme yêu cầu Zeus trở về hình dạng thật, để chứng tỏ tình yêu của Zeus đối với Seleme. Nghe lời Hera, Seleme yêu cầu Zeus biến thành vị thần oai phong lẫm liệt trước mặt cô. Zeus ra sức cản nhưng cô không nghe. Cuối cùng, ông phải giữ đúng lời hứa, biến thành thần Zeus trước mặt Seleme. Người thường không thể nhìn thẳng vào Zeus mà sống sót được. Seleme bị sấm chớp và hào quang của Zeus thiêu cháy.
Lời thề tương tự của thần mặt trời Helios đối với Phaëton - con trai mình, cũng dẫn đến cái chết của anh ta. Một hôm, có người cho rằng Thần Helios không phải là cha của anh. Phaëton khóc lóc, van xin mẹ dẫn đến gặp cha, nhưng Phaëton vẫn hoài nghi. Helios nói:" Nhất định ta là cha của con rồi, con hãy ước một điều để chứng minh, Helios này sẵn sàng lấy sông Styx ra bảo đảm." Nhưng ai ngờ Phaëton lại xin cưỡi cỗ xe mặt trời mà cha hay điều khiển vì muốn chứng minh cho các bạn thấy mặt trời là cha mình. Helios can: "Đó là điều ta phải nghiêm cấm. Con không đủ sức để cưỡi. Ngay cả thần Zeus tối cao cũng không điều khiển được." Phaëton không nghe lời cha. Helios buộc phải chấp nhận vì đã thề với sông Styx rồi, nếu chối thề sẽ bị trừng trị. Phaëton lấy cỗ xe mặt trời của cha đi chọc phá các bạn; làm rừng núi bị thiêu trụi, sông biển cạn khô, làng mạc bị đốt cháy... Zeus thấy vậy, liền dùng sét đánh thẳng vào cậu bé. Phaëton bị sét đánh chết ngã khỏi cỗ xe mặt trời và rơi xuống sông Styx. Các tiên nữ chôn cất Phaëton bên bờ sông. Các chị gái tìm đến, khóc than và biến thành những cây xương rồng bên mộ. Những giọt nước mắt của họ rơi xuống sông, biến thành những hạt ngọc.
Nước sông Styx cũng rất mầu nhiệm. Achilles con của Nữ thần biển Thetis với vua Hy Lạp Peleus. Mẹ thì bất tử nhưng cha là người trần, vì thế Achilles cũng như cha, không sống mãi được. Khi Achilles sinh ra, được tiên tri là chàng sẽ chết trong chiến trận. Để giúp sự trường tồn của con, Thetis dốc ngược người cậu bé, hai tay giữ 2 gót chân, rồi nhúng cả người vào nước sông Styx, nhưng Nữ thần lại quên nhúng 2 gót chân vào nước. Vậy là cả người Achilles là mình đồng da sắt, duy chỉ có 2 gót chân là yếu vì không được nhúng nước. Về sau, trong chiến trận thành Troia, Achilles chết vì bị mũi tên của Paris bắn trúng gót chân.
No comments:
Post a Comment