Cổ học tinh hoa

 TƯỚI DƯA CHO NGƯỜI 

Tống Tựu làm quan Roãn một huyện gần biên thùy nước Lương, chỗ giáp giới với nước Sở.

Người đình trưởng ở biên thùy nước Lương cùng người đình trưởng ở biên thùy nước Sở, hai người cùng trồng dưa. Người bên nước Lương chăm làm và tưới luôn nên dưa tốt. Người bên nước Sở biếng làm và tưới ít nên dưa xấu.

Quan Roãn ở ngay huyện biên thùy nước Sở, thấy bên Lương tốt, bên mình xấu, lấy làm tức giận lắm.

Người đình trưởng nước Sở thấy dưa bên Lương tốt hơn dưa mình, cũng sinh ra ghen ghét, đêm đêm cứ lẻn sang cào vò dưa của bên Lương, đến nỗi dưa bên ấy phải héo chết mất một ít.

Sau người đình trưởng nước Lương biết mới nói với người trưởng trong huyện, ý cũng muốn lẻn sang cào vò dưa bên Sở.

Người trưởng lại đem việc ấy nói với Tống Tựu. Tống Tựu bảo:

-Ôi! Sao lại thế! Thế chỉ là gây thù oán, chuốc tai vạ thôi. Này ta bảo ngươi, chớ sang cào dưa của người ta, cứ đêm đêm lẻn sang tưới dưa cho người ta mà đừng để cho người ta biết.

Người đình trưởng cứ theo thế mà làm.

Sau dưa bên nước Sở mỗi ngày một tốt. Người đình trưởng nước Sở lấy làm lạ, xét mãi ra mới biết người đình trưởng nước Lương làm giúp.

Quan Roãn nước Sở biết rõ việc ấy, lấy làm vui lòng, tâu lên vua Sở.

Vua Sở biết chuyện, buồn và có ý thẹn, nghĩ rằng: Ngoài cái tội đi cào dưa của người ta, chắc còn có nhiều việc khác đáng tội với người ta nữa.

Vua bèn lấy nhiều của đưa sang tạ tội với vua Lương và xin giao hiếu.

Vua Lương cũng tin lòng. Thành hai nước giao hoan với nhau được lâu.

Cổ ngữ có câu: " Chuyển bại nhi vi công, nhân họa nhi vi phúc", nghĩa là xoay cái bại mà làm nên công, nhân cái họa mà gây phúc. Lão Tử có nói: " Báo oán dĩ đức" nghĩa là đem đức để báo oán. Hai câu ấy tức như chuyện này.

Ôi! Người ta đã làm không phải, sao ta còn bắt chước người ta!

Giả Tử Tân Thư

GIẢI NGHĨA

Quan Roãn: quan cai trị địa hạt tức như chức quan châu huyện gần đây.

Lương: một nước mạnh đời Chiến quốc tức là nước Ngụy ở vào phía bắc Hà Nam, phía

tây nam Sơn Tây ngày nay.

Biên thùy: chỗ đất chia giới hạn hai nước giáp nhau.

Sở: một nước mạnh đời Xuân Thu và Chiến quốc ở vào Hồ Nam, Hồ Bắc, Giang Tô,

Chiết Giang, và phía nam tỉnh Hà Nam ngày nay.

Đình trưởng: người chủ coi cái quán hành khách quan lại ở trọ. Đời cổ đường dài mười

dặm đặt một cái đình để cho hành khách ở đấy, nên người coi cái đình ấy gọi là đình

trưởng.

Lão Tử: tức Lão Đam, họ Lý tên Nhi, người Xuân Thu có làm sách Đạo đức kinh, tổ đạo