Điển Hay Tích Lạ - Đào yêu

Đào yêu

Trong "Đoạn trường tân thanh" của cụ Nguyễn Du, đoạn thuật cảnh Thúy Kiều sang thư phòng người yêu là Kim Trọng, khi chàng này sắp sửa không còn giữ vẻ đứng đắn, Kiều mới khuyên ý trung nhân, có câu:

    Rẽ cho thưa hết một lời đã nao!

    Vẻ chi một đóa yêu đào!

    Vườn hồng khi dám ngăn rào chim xanh.

    Đã cho vào bực bố kinh,

    Đạo tùng phu lấy chữ trinh làm đầu."

    Thưa rằng: "Đừng lấy làm chơi,

"Yêu đào" nguyên lấy chữ "Đào yêu" trong kinh Thi. Thơ "Đào yêu" gồm ba chương:

I

    Đào chi yêu yêu,

    Thước thước kỳ hoa.

    Chi tử vu qui,

    Nghi kỳ thất gia.

II

    Đào chi yêu yêu,

    Hữu phần kỳ thật.

    Chi tử vu qui.

    Nghi kỳ gia thất.

III

    Đào chi yêu yêu,

    Kỳ điệp trăn trăn.

    Chi tử vu qui.

    Nghi kỳ gia nhân.

Tạm dịch:

I

    Mơn mởn đào non,

    Rực rỡ nở hoa.

    Cô ấy lấy chồng,

    Êm ấm cửa nhà.

II

    Mơn mởn đào non,

    Lúc lỉu quả sai.

    Cô ấy lấy chồng,

    Êm ấm nhà ai.

III

    Mơn mởn đào non,

    Lá xanh rườm rà.

    Cô ấy lấy chồng,

    Thuận với người nhà.

    (Bản dịch của Lê Văn Hòe)

"Yêu đào" tức là cây đào non mơn mởn. Người ta ví một người con gái dậy thì đến tuổi lấy chồng với "Yêu đào".

Trong "Đoạn trường tân thanh", đoạn Kim Trọng và Thúy Kiều tái hợp, Thúy Vân khuyên chị kết duyên lại cùng Kim Trọng, cũng có câu: "Đào non, sớm liệu, xe tơ kịp thì"